Jarenlange leugens over Sint, wat doet dat met je kind?
Sinterklaas is weer in het land. Voor veel kinderen luidt de intocht van Sint een spannende tijd in. Maar wat doet het met jullie vertrouwensband als je jarenlang tegen je kind liegt over het bestaan van Sinterklaas?
Liegen over Sinterklaas lijkt te verdedigen, omdat iedereen het doet en kinderen bovendien nog in een fantasiewereld leven. Toch vragen sommige ouders zich af of dat gelieg wel oké is. Anderen kiezen er zelfs voor om er niet aan mee te doen. Kun je dat wel maken in een land waar de sinterklaastraditie zo'n grote rol speelt?
De meerderheid van de Nederlanders groeit op met het idee dat Sinterklaas bestaat. Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat kinderen hier op lange termijn last van hebben, weet Rianne Kok, universitair hoofddocent en onderzoeker pedagogische wetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Bedplassen en nachtmerries
Kok onderzoekt de morele ontwikkeling van kinderen met speciale aandacht voor liegen. "Hoe kinderen het oppakken, ligt aan het kind zelf. De een is wat ontgoocheld als hij erachter komt, de ander vindt het juist leuk om met de grote mensen mee te doen", ziet Kok.
Pedagoog Anouk van der Lucht beaamt dat ieder kind hierin anders is. Zelf kiest Van der Lucht ervoor om tegen haar kinderen niet te liegen over Sinterklaas. "Ik leef voor dat we niet liegen en het voelt tegennatuurlijk om dat in deze periode zelf wel te doen", zegt ze.
"Vanuit mijn werk als pedagoog zie ik bij veel gevoelige kinderen zogenaamde sint-stress. Dat uit zich in bedplassen, angst en nachtmerries. Die stress kun je makkelijk verminderen door terloops te benoemen dat die man op de schimmel de verklede buurman is. Zo heb ik dat ook gedaan."
Ouders hebben het gevoel dat ze niet helemaal zelf kunnen beslissen hoe ze met sinterklaas omgaan. Het is een volksfeest.
Niet alleen pepernoten en cadeaus
Dat niet iedereen positieve herinneringen heeft aan Sinterklaas hoort Kok regelmatig van ouders. "Toch hebben ouders het gevoel dat ze niet helemaal zelf kunnen beslissen hoe ze met sinterklaas omgaan. Het is een volksfeest en dat wordt hier groots gevierd."
Eerlijk zijn over de Sint betekent niet dat je het feest niet kunt vieren. "Wij vieren zeker sinterklaas thuis, maar dan iets anders", zegt Van der Lucht. "Ik leg uit waar de traditie vandaan komt en dat het niet alleen draait om pepernoten en cadeaus."
Verschillende soorten leugens
Maar wat als je liegt over Sint en je kind je daarna minder vertrouwt? Dat is een goed moment om met je kinderen over liegen te praten, zegt Kok. "De meeste kinderen komen er rond een jaar of zeven achter dat Sinterklaas niet bestaat. Op die leeftijd snappen ze al dat er verschillende leugens zijn. Je kunt dan goed uitleggen waarom je over Sint liegt en dat er andere dingen zijn waar je altijd eerlijk over bent."
Of kinderen nou wel of niet geloven dat Sinterklaas echt bestaat, doet volgens beide experts niet af aan de magie van het sinterklaasfeest. Kinderen bezitten tot hun zevende jaar het zogenaamde magische denken. "Het is hetzelfde als een theatervoorstelling. Kinderen weten dat het show is, maar dat doet niks af aan de magische ervaring", zegt Van der Lucht.
Kinderen gaan pas twijfelen als ze eraan toe zijn
Veel ouders zijn bang dat als hun kind niet gelooft, het in de klas gaat rondbazuinen dat Sint niet bestaat. "Je kind op die leeftijd vragen om te liegen is lastig", zegt Kok. "Kinderen leren rond een jaar of drie, vier te liegen, maar doen dat dan nog niet erg overtuigend. De kans is groot dat het er een keer uitfloept."
Van der Lucht vraagt haar kinderen niet actief te liegen. "Ik wil mijn kinderen niet belasten met een geheim. Wel geef ik aan dat andere kinderen wel geloven. Tot nu toe zie ik mijn dochter net zo genieten en meegaan in het verhaal als andere kinderen."
Het is niet zo dat als een kind in de klas een keer roept dat Sint niet bestaat meteen alle kinderen van hun geloof afvallen. Kinderen gaan pas twijfelen als ze eraan toe zijn, zien beide experts.
Een web van leugens
Liegen over Sint kan te ver gaan als je sinterklaas gebruikt om je kind te laten gehoorzamen. Dit kan angst inboezemen en zo krijgt Sint een negatieve lading. Ook is het volgens Kok niet wenselijk dat je als ouder leugen op leugen vertelt om ervoor te zorgen dat je kind, ondanks argwaan, toch blijft geloven. Kinderen ontdekken op een gegeven moment dat sommige dingen niet kloppen en dan gaan er kwartjes vallen.
"Sommige ouders doen heel erg hun best om te zorgen dat hun kind blijft geloven en draaien nieuwe leugens in elkaar. Maar het is beter om je kind te volgen in het proces. Dan komt er vaak een natuurlijk moment om de waarheid te vertellen", besluit Kok.
