Dankzij artikel 40 van de grondwet hoeven koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Beatrix en prinses Amalia geen belasting af te dragen over het geld dat ze krijgen om hun koninklijke taken te betalen. Dit terwijl hun salaris, dankzij inflatiecorrectie, is verhoogd en tegelijkertijd duizenden Nederlanders in financiële nood verkeren. Soms juist door die inflatie.

Oneerlijk, vinden politieke partijen als D66, GroenLinks, PVV, BIJ1 en DENK. En dus diende laatstgenoemde partij een motie in, die door de andere partijen wordt ondersteund. De grondwet moet gewijzigd worden, vinden zij. Willem-Alexander en zijn familie zullen dan gewoon belasting moeten betalen over hun salaris.

Premier Mark Rutte zegt dat het veel rompslomp zou opleveren om dit aan te passen. In het debat hierover zei hij dat "je prima kan besluiten om met de belastingvrijstelling te stoppen". Toch heeft de premier de motie vervolgens ontraden. Dat betekent dat hij bezwaar heeft tegen de motie of deze geen meerwaarde vindt hebben.

Daarmee lijkt de kous eigenlijk al af. Naar verwachting zal Rutte binnen een paar weken nog officieel delen of de motie wel of niet opgevolgd wordt. De politiekredactie van NU.nl acht de kans zeer klein dat dan toch besloten wordt dat er werk wordt gemaakt van het verzoek.

Mocht het toch anders uitpakken, dan volgt er een langdurig proces om tot een wijziging van de grondwet te komen. Minstens de helft van de Eerste en de Tweede Kamer moet akkoord gaan met de aanpassing. De regering moet daarna nog een keer deze grondwetwijziging voorstellen.

Dit kan pas gebeuren na nieuwe Tweede Kamerverkiezingen. Die zijn pas in 2025, tenzij het kabinet valt. Twee derde van de Eerste en Tweede Kamer moet dan akkoord gaan. Pas dan kan de grondwet worden gewijzigd.

In de wet staat niet alleen vastgelegd dat de koning en zijn familie geen belasting hoeven te betalen, ook de hoogte van hun inkomen staat vast. Het weigeren ervan druist tegen de wet in en is dus verboden. Het geld voor een deel terugstorten is wel een optie. Maar dat doet de koning niet, liet de Rijksvoorlichtingsdienst eerder aan NU.nl weten.

Prinses Amalia maakt daar wel gebruik van. Zij liet eerder weten afstand te doen van haar toelage, zolang zij nog studeert. Alleen hoge kosten die zij maakt in haar rol als kroonprinses stort zij niet terug.

Overigens betalen Willem-Alexander, Máxima en Beatrix wel inkomstenbelasting over het deel van hun salaris dat ze gebruiken voor privé-uitgaven. Maar over het betalen van hun lakeien hoeven ze dat voorlopig dus niet te doen.