De winter staat voor de deur, de gasprijzen zijn torenhoog en we hebben een beperkte hoeveelheid gas in de opslagen om gezamenlijk de lente te halen.

Dus helpt het als we besparen - voor elkaar, en voor de eigen portemonnee. De overheid lanceerde daarom in april een nationale bespaarcampagne.

Of de campagne effectief is, hangt ervan af of iedereen wordt bereikt, en vervolgens hoe vaak. Dat bereik lijkt nog niet optimaal. Zo zegt hoogleraar Milieupsychologie Linda Steg van de Rijksuniversiteit Groningen de campagne zelf niet te zijn tegengekomen.

Dat geldt ook voor haar Groningse collega Bob Fennis, hoogleraar Consumentengedrag. "Ik weet dus ook niet of deze wel massamediaal is uitgerold", zegt hij. "Als dat niet zo is, zal het bereik tegenvallen."

Energie-experts Kees van der Leun van Common Futures en Martien Visser van de Hanzehogeschool Groningen kwamen er wel mee in aanraking, maar sporadisch. "Sinds de start in het voorjaar ben ik de oproep een keer of drie tegengekomen", zegt Van der Leun. "Ik meen vooral in de krant."

Over de inhoud zijn de experts overwegend positief. Gevraagd om de adviezen op de website Zetookdeknopom.nl te bekijken, vindt Fennis deze goed geformuleerd.

"Om effectief te zijn moet deze campagne het gevoel aanwakkeren dat je er zelf invloed op hebt, dat je als consument 'kapitein bent op je eigen schip'. Dat betekent dat de gedragsadviezen zeer concreet moeten zijn, voor iedereen uitvoerbaar en aantoonbaar iets moeten opleveren." Dat is allemaal het geval, aldus de reclamedeskundige.

Dit zijn tips die zoden aan de dijk zetten, vindt ook Steg, die de campagnesite ook voor het eerst bezoekt. "Het is belangrijk om mensen niet te laten verdrinken in informatie en alleen tips te geven die relevant zijn voor een grote groep. En als je direct gas wilt besparen, is lager stoken simpelweg het belangrijkst."

Het valt haar wel op dat de winst van de besparing alleen wordt uitgedrukt in geld. "Uit onderzoek blijkt dat mensen zich niet alleen door geld laten motiveren. Ik zou bijvoorbeeld toevoegen dat het ook goed is voor het milieu. Dat werkt soms zelfs beter", zegt Steg.

De campagne zou naast geld nog andere argumenten moeten noemen, vindt ook Van der Leun. "Bij de hoge energieprijzen is geld belangrijk, maar zoals bekend is dat zeker niet de enige drijfveer voor mensen om in actie te komen. Juist als overheid zou ik ook andere argumenten blijven noemen, zoals minder afhankelijkheid van gasimport van Rusland."

De top drie van bespaartips is volgens Van der Leun goed gekozen, maar mist voldoende aandacht voor elektriciteitsbesparing. Ook stroomprijzen zijn momenteel zeer hoog, en ruim de helft van de elektriciteit wordt in Nederland 's winters nog in gascentrales opgewekt.

Een positief punt is wel dat ook korter douchen wordt genoemd, vindt Visser. Het gasgebruik van douchen wordt vaak onderschat. Wel waarschuwt hij dat de maximumtemperatuur van 19 graden niet de belangrijkste bespaartip is. De op de site voorgerekende winst wordt vooral behaald door ongebruikte kamers niet te verwarmen. "Maar ik denk dat de meeste Nederlanders dat toch al niet deden."

Ook het bij vertrek en 's avonds terugzetten van de verwarming is volgens Visser een relatief belangrijke bespaartip, waarbij hij denkt dat de meeste Nederlanders dit al deden. Hij vraagt zich tot slot af of de mensen die nog niet bewust zuinig stookten wel door deze campagne bereikt worden.

Fennis is iets hoopvoller dat het bespaaradvies ook zonder deze campagne door de samenleving wordt opgepikt. "Ik ben zelf bijvoorbeeld wel lager gaan stoken. Dat komt niet door deze campagne, maar door de torenhoge energierekening."

"En ik denk dat áls iemand deze campagne onder ogen krijgt, de kans dat die een of meerdere adviezen overneemt best groot is." Dan blijft het openstaande minpuntje volgens alle experts dus het te geringe bereik.