Het woord deepfake is een samenvoeging van de Engelse woorden deep learning en fake. Deep learning is een techniek waarmee je menselijke beelden kunt samenstellen op basis van kunstmatige intelligentie. Het betekent dat computers nieuwe dingen leren op basis van grote hoeveelheden data.

Met deepfakesoftware kun je nepvideo's maken. Daarin kun je bijvoorbeeld een politicus iets laten zeggen, terwijl diegene dat in werkelijkheid nooit heeft gezegd. Doordat de techniek steeds beter wordt, zijn de filmpjes vaak moeilijk van echt te onderscheiden.

Hoe zorg je er dan voor dat je niet in zo'n nepvideo trapt? Er is een aantal dingen waar je zelf op kunt letten om echt van nep te onderscheiden. Ten eerste is het belangrijk om te kijken naar visuele aanwijzingen.

Vaak maakt een mond in deepfakes onnatuurlijke bewegingen of beweegt die niet in lijn met de rest van de gezichtsuitdrukking. Een andere aanwijzing kan zijn dat een persoon in de video geen enkele keer met de ogen knippert. Ook kun je soms vervaagde pixels zien.

Ten tweede is het belangrijk om naar de bron van de video te kijken. Is dat een nieuwsorganisatie of een onbekende persoon op sociale media? In dat laatste geval kan de video onbetrouwbaar zijn. Je kunt ook zelf meer over de afzender te weten komen. Bijvoorbeeld door de naam van de persoon te googelen.

Ook is het verstandig om te bekijken waar een video nog meer te vinden is op het internet. Als je niet zeker weet of een video echt is, kun je uitzoeken of meerdere bronnen de beelden online hebben geplaatst. Als het om een echte video gaat, zullen andere nieuwsmedia het filmpje vast ook hebben gepubliceerd.

Er wordt ook hard gewerkt aan software die deepfakes kan opsporen. Zo ontwikkelden onderzoekers van de University at Buffalo bijvoorbeeld een technologie waarbij wordt gekeken naar de reflectie in de ogen.

Ze ontdekten dat de reflectie in beide ogen hetzelfde is als het om echte personen gaat, terwijl dat bij deepfakes verschilt. De technologie was 94 procent effectief bij portretfoto's, maar in video's is het moeilijker. Daarin is de weerspiegeling in de ogen minder goed te zien. Het is dus altijd belangrijk om zelf ook goed te blijven opletten.