In Nederland wordt 65 procent van het gft-afval gescheiden. Ruim een derde belandt dus bij het restafval. Schillen, klokhuizen en plantenresten kunnen dan niet meer worden gescheiden en eindigen in de verbrandingsoven.

"We zien gft nog te veel als afval dat geen waarde heeft", zegt Mariska Joustra van Milieu Centraal. "Maar dat heeft het wel. Boeren, tuinbouwers en gemeenten kunnen met compost de bodem verbeteren. Daarnaast wordt er biogas van gemaakt."

GFT tussen het restafval zorgt voor nog een extra probleem, vertelt Addie Weenk, adviseur afval en circulair van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. "Als restafval mooi droog is, kun je er heel veel goede grondstoffen uithalen. Machines kunnen dan nog allerlei stoffen herkennen en sorteren, zoals plastic en blik. Maar die scheiding wordt lastiger als overal gft aan kleeft. Ook daarom is het dus belangrijk om je afval te scheiden."

Intussen komt gft zelf ook nog te vaak vervuild binnen. "Er zit dan bijvoorbeeld plastic of glas tussen", vertelt Weenk. "Mensen denken wel eens dat palen en stenen onder tuinafval vallen, maar dat soort dingen kunnen we niet verwerken. Niet iedereen is zich daarvan bewust." Weenk verwijst daarom naar de online wel/niet-lijst. "Daar zie je bijvoorbeeld dat ook etensresten bij het gft mogen."

Joustra realiseert zich dat afval scheiden niet voor iedereen even makkelijk is. "In een appartement heb je er minder ruimte voor dan op het platteland. Maar een klein bakje op het aanrecht werkt al goed. Je kunt daar speciale composteerbare gft-zakjes voor gebruiken."

Word je container te warm in de zomer, dan kun je last krijgen van stank of maden. Wordt hij in de winter te koud, dan kunnen etensresten vastvriezen aan de bodem. "Maar ook daar zijn oplossingen voor te bedenken", zegt Joustra.

"Vochtig afval kun je bijvoorbeeld bedekken met laagjes gras, bladeren of ander tuinafval. Op de bodem van je container kun je eventueel nog een oude krant leggen. Bedrukt papier hoort niet in de gft-bak, maar een kleine hoeveelheid kan geen kwaad."

Te veel gedoe met gft kun je natuurlijk ook voorkomen door er überhaupt minder van te hebben. Een rapport in 2019 toonde aan dat we jaarlijks per persoon 50 kilo aan voedselrestanten weggooien, waarvan ruim 34,3 kilo vermijdbaar is. Denk daarbij aan bedorven voedsel, of restjes die uiteindelijk niet meer werden gebruikt.

"Kijk dus goed wat je nog hebt liggen voordat je naar de supermarkt gaat", adviseert Voedingscentrum-woordvoerder Lolkje de Vries. "Het klinkt misschien ouderwets, maar een boodschappenlijstje werkt nog steeds heel goed. Ook voor restjes zijn er lekkere recepten te vinden, zoals een omelet of soep."

Wil je producten zo lang mogelijk goed houden, dan kun je via deze wijzer checken waar en hoe je ze moet bewaren. "Bananen blijven bijvoorbeeld het langst goed buiten de koelkast", zegt De Vries. "Maar ze zorgen er ook voor dat andere vruchten in de buurt sneller rijpen, dus leg ze niet zomaar in je fruitschaal. En wist je dat appels drie weken langer houdbaar blijven als je ze in de koelkast legt? Zo hou je ze ook meteen lekker fris en knapperig."