Om pieken in het elektriciteitsnetwerk te voorkomen hebben we in Nederland al tientallen jaren de mogelijkheid tot het dubbeltarief. Dan betaal je in de daluren (in de avond, nacht en in het weekend) een lager tarief dan op de piekmomenten overdag.

Door zonnepanelen en elektrische auto's is dat eigenlijk niet meer van deze tijd, stelt Machiel Mulder, hoogleraar energie-economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Zeker omdat de productie van hernieuwbare energie zo veranderlijk is."

Dynamische energietarieven worden bijvoorbeeld beïnvloed door het weer. Schijnt de zon en staat er een windje, dan kunnen de stroomprijzen laag zijn. "Er is dan veel stroom beschikbaar, dus mensen worden gestimuleerd om het op dát moment ook te gebruiken", legt Mulder uit.

"Wanneer er weinig aanbod is, moet er bijvoorbeeld een gascentrale worden aangezet om extra stroom op te wekken. Qua duurzaamheid is dat natuurlijk niet ideaal. Met dynamische energietarieven kun je ervoor zorgen dat mensen hun gedrag aanpassen."

Een van de aanbieders van dynamische energieprijzen in Nederland is Tibber. Het Scandinavische bedrijf is groot in Noorwegen en Zweden waar deze veranderende prijzen gebruikelijker zijn. "Veel energiemaatschappijen maken winst door jouw verbruik", zegt country manager Rens Schoorl van Tibber.

"Hoe meer kilowattuur jij verbruikt, hoe meer winst zij maken. En dat terwijl we met z'n allen minder energie moeten verbruiken. Wij willen daarom niet verdienen als jij je lampen laat aanstaan, maar je juist de controle geven over je energieverbruik. Bij ons betaal je de inkoopprijs van stroom per uur en die weet je een dag van tevoren."

Naar schatting hebben inmiddels tienduizenden Nederlanders een dynamisch energiecontract. Vooral voor huishoudens met een hoog stroomverbruik kan het interessant zijn om over te stappen. "Bijvoorbeeld als je een elektrische auto hebt of een warmtepomp", zegt Mulder.

"Een dynamisch contract is ook interessant als je zelf stroom opwekt via zonnepanelen en je in de toekomst een batterij wil aanschaffen om je stroom in op te slaan. Of je moet bereid zijn om je gedrag aan te passen voor een lagere prijs. Of je hebt slimme apparaten die je zo kunt instellen dat ze pas aangaan als de prijs laag is."

Slimme apparaten maken onderdeel uit van het verdienmodel van Tibber. "We zijn eigenlijk meer een techbedrijf dat ook stroom levert", zegt Schoorl. "In onze webshop kun je slimme apparaten kopen die je kunt koppelen aan onze app. We zijn pas sinds afgelopen zomer actief op de Nederlandse markt, maar in onze eerste gebruikersdata zien we dat consumenten gemiddeld 34 procent besparen op hun laadkosten door hun elektrische auto slim op te laden."

Hoogleraar Machiel Mulder merkt dat consumenten nog wat argwanend zijn. "Energie moet simpel zijn. We willen er het liefst niet over nadenken. Je wilt niet het risico lopen dat de prijs net heel hoog is als jij de wasmachine nodig hebt. Leveranciers kunnen dan ook alleen succesvol zijn als ze daar rekening mee houden. Het risico voor de consument moet beperkt zijn. De groothandelsprijzen kunnen namelijk soms met factor twee of drie op een dag variëren."

Dynamische netwerktarieven zijn volgens Mulder ook een oplossing om het gedrag van mensen aan te passen en de stroomnetwerken te ontzien. "Nu betaal je op je energierekening een vast bedrag aan de netbeheerder (bijvoorbeeld aan Liander of Enexis). Je kunt daar ook dynamische prijzen hanteren. Daarmee prikkel je mensen om het verbruik aan te passen en zo kun je veel efficiënter omgaan met het stroomnetwerk dat nu vaak een capaciteitstekort heeft."

Dynamische tarieven kunnen dus interessant zijn voor huishoudens die veel stroom verbruiken, voor mensen die hun gedrag voor een lager tarief willen aanpassen of voor mensen die graag gebruikmaken van slimme apparaten in huis. Mulder: "Maar niemand moet gedwongen worden om dynamische tarieven te nemen. Keuzevrijheid blijft belangrijk."